Het familiewapen, een logo vol verhalen
Families zijn er in alle soorten en maten. Voor sommige mensen gaat de kennis over hun stamboom niet verder terug dan 1 of 2 generaties.
Voor anderen is hun afkomst een lang verhaal dat ver de geschiedenis in gaat. Bij families met een dergelijke lange stamboom is er een kans aanwezig dat er ook een familiewapen aanwezig is.
Het familiewapen
Een familiewapen is eigenlijk niets anders dan een logo om kenbaar te maken tot welke familie men behoort. De oorsprong van een dergelijk wapen ligt in de middeleeuwen (500-1500 n.Chr.). In deze periode voerden diverse families in Europa oorlog om grond te verdelen en het territorium van hun eigen hertogdom uit te breiden. Tijdens deze gevechten was het soms lastig om van een afstand het verschil tussen vriend en vijand in te schatten. Daarom werd de gevechtsuitrusting voorzien van enkele onderscheidende materialen ten opzichte van de tegenstander. Door de schilden te versieren met herkenbare kleuren en symbolen konden de ridders elkaar herkennen in het slagveld. Het dragen van het juiste schild liet dan ook zien dat je tot een goede familie behoorde.
Een vertekend beeld
In tijden van vrede werden de wapenschilden opgeborgen. Ze verdwenen echter niet op zolder of in de kelder maar werden pontificaal aan de muren van de eetzaal of de gangen van het kasteel gehangen. Middels deze wandversiering ontstond niet alleen op het slagveld maar ook binnen het kasteel bij de bewoners en gedienden herkenning en het familiewapen werd geboren.
We kennen het familiewapen allemaal uit films en series over ridders zoals Robin Hood, Braveheart, Floris en a Knights Tale. Dit hollywood effect heeft er voor gezorgd dat er een vertekend beeld is ontstaan betreft familiewapens. Veel mensen denken dan ook dat alleen families van adel een dergelijk logo op schild en vaandel voerden. Dit is echter niet waar. Ook niet-adellijke families zoals bijvoorbeeld rijke boeren kunnen een familiewapen bezitten.
Een familiewapen dient echter te voldoen aan de regels van de heraldiek. In België is dit zelfs wettelijk vastgesteld.
Heraldiek
Heraldiek is een verzamelnaam voor al het werk dat herauten verrichten. Herauten houden zich bezig met het ontwerp, het onderhoud en de registratie van familiewapens op oorlogsmateriaal zoals bijvoorbeeld: wapenschilden, schouderstukken, vlaggen en zegelringen. In de middeleeuwen stelden Herauten lijsten op met ridders die naar het front gingen. Achteraf kon de heraut gemakkelijk de balans betreft de gewonden opmaken aan de hand van alle unieke schilden en materialen. Het beroep is vandaag de dag praktisch uitgestorven. Enkele koningshuizen hebben nog Heraut in dienst. Ook zijn er diverse groeperingen die zich bezighouden met het fenomeen Heraldiek. Zo kennen we in Nederland nog een vrij jonge stichting welke pas in 2014 werd opgericht. Het Nederland Genootschap voor Heraldiek (NGH) zet zich in voor het registreren van familiewapens het leggen van verbindingen tussen diverse heraldisch ontwerpers en het delen van kennis op dit gebied.
Ook jouw familie zit vol verhalen. Ben jij benieuwd of jouw familie in het bezit is van een écht familiewapen. Ontdek het hier zelf.
